“โบนัส” นับเป็นหนึ่งในรายได้ที่คนทำงานประจำเฝ้ารอคอยทุกสิ้นปีว่าเจ้านายหรือบริษัทจะมีการประเมินและส่งมอบโบนัสให้กับพนักงานมากน้อยเพียงใด โบนัสดีมีส่วนอย่างมากในการสร้างกำลังใจในการทำงาน และวิธีการบริหารโบนัสก็ถือเป็นวิธีการบริหารสถานภาพองค์กร ประสิทธิภาพ และความพึงพอใจของพนักงาน นี่คือ 3 แนวทางหลักๆ ที่ใช้ในการบริหารโบนัส
แนวทางที่ 1 ให้ตามอายุงาน วิธีนี้เกิดจากฐานแนวคิดที่ว่าพนักงานที่อยู่นานกับเรา นับว่าทุ่มเทให้กับกิจการได้เจริญรุ่งเรือง มีความจงรักภักดีต่อองค์กร หากเลือกวิธีให้โบนัดตามระยะเวลาของอายุงานก็จะเป็นการรักษาความจงรักภักดีให้เกิดขึ้น ธุรกิจครอบครัว และบริษัทที่เริ่มก่อตั้งไม่นานแต่มีโอกาสการเติบโตสูง ควรใช้วิธีนี้จะเป็นการรักษาพนักงานให้อยู่กับองค์ของ และข้อดีของพนักงานกลุ่มนี้คือ รู้งาน เข้าใจสินค้าบริการ และเข้าในพฤติกรรมองค์กร วิธีบริหารลำดับโบนัสก็อาจจะจัดเป็น 1 ปี 3 ปี 5 ปี 10 ปี เป็นต้น แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นคุณต้องคำนวณกำไรทั้งปีของคุณออกมาแล้ประเมินว่าคุณจะกันเงินออกมาเท่าไหร่เพื่อแจกเป็นโบนัสให้กับพนักงาน แล้วมาถ่วงน้ำหนักตามระยะปีดังที่กล่าวข้างต้น
แนวทางที่ 2 ไม่ได้ยึดอายุงาน แต่ยึดที่อัตราเงินเดือนของพนักงาน แล้วคำนวณว่าจะให้เป็นกี่เปอร์เซ็นต์ของอัตราเงินเดือน วิธีการแบบนี้ในแง่ของการคำนวณนั้นง่าย โดยคุณพิจารณาจากอัตราการเติบโตของกิจการ กันเงินเปอร์เซ็นต์กำไรส่วนหนึ่งเพื่อเป็นกำไรสำหรับผู้ถือหุ้น กันเงินส่วนหนึ่งสำหรับการขยายกิจการ หลังจากนั้นคุณก็หาค่าเปอร์เซ็นต์ที่จะจ่ายเป็นโบนัสให้กับพนักงาน วิธีการนี้ดีอยู่อย่างคือเป็นการสะท้อนสถานภาพจริงของการประกอบธุรกิจในปีนั้นๆ ได้อย่างชัดเจน ข้อเสียคือเนื่องจากเฉลี่ยเท่ากันหมด จึงไม่ส่งผลต่อการบริหาร คนทำงานนานก็ไม่ได้ผล คนทำงานดีก็ประเมินไม่ได้ แต่คนเงินเดือนมากได้เงินมาก ซึ่งกลไกของโบนัสไม่ได้เป็นเครื่องมือในการจัดการหรือจูงใจด้านประสิทธิภาพของงาน
แนวทางที่ 3 โบนัสประสิทธิภาพ พนักงานทุกคนจะได้รับเป้าหมายในช่วงต้นปีและสามารถได้รับโบนัสถ้าพวกเขาประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่ได้ตั้งไว้ และสามารถให้โบนัสเพิ่มกว่าที่ตกลงได้ หากผลงานเขาเกินกว่าเป้าหมาย ในระหว่างปีสามารถที่จะมีการทบทวน แสวงหาปัญหา และให้คำปรึกษาเพื่อหาแนวทางในการแก้ไขให้พนักงานสามารถเข้าสู่เป้าหมายได้ ถ้าหากบริษัทหรือหน่วยงานที่ใช้การบริหารโบนัสด้วยวิธีนี้ จำเป็นต้องมีการสื่อสารกับพนักงานก่อนเดือนธันวาคม โดยต้องมีคำตอบที่สมเหตุสมผลเป็นที่ยอมรับทั้งสองฝ่ายว่าทำไมเขาถึงได้โบนัสที่ระดับนั้น ปัจจุบันนี้บริษัทส่วนใหญ่นิยมใช้การประเมินโบนัสด้วยวิธีนี้ เพราะเป็นการนำเอาประสิทธิภาพการทำงานมาเป็นตัวตั้ง นอกจากนี้ยังสะท้อนความเป็นจริงของสภาพธุรกิจในแต่ละปี
