ปกติเราควรจะวางคอนเซ็ปต์ของร้านกาแฟ ก่อนการออกแบบตกแต่ง แต่บางครั้งก็มีเหมือนกันที่เจ้าของร้านยังจับต้นชนปลายไม่ถูก ไม่รู้ว่าจะวางคอนเซ็ปต์ร้านอย่างไรดีเอาเป็นว่าออกแบบในสไตล์ที่ชอบไปก่อนแล้วค่อยมาวางคอนเซ็ปต์หาของตกแต่งทีหลัง โดยเฉพาะการออกแบบในสไตล์โมเดิร์นกึ่งอาร์ตสามารถพลิกแพลงของตกแต่งได้หลายอย่าง

คอนเซ็ปต์ร้านกาแฟจึงเปรียบเสมือนตัวตนของร้าน เป็นจุดเด่น จุดขาย ของร้านในการนำเสนอลูกค้า ซึ่งส่วนใหญ่จะเกิดจากความชอบในเรื่องใดเรื่องหนึ่งเป็นพิเศษของเจ้าของร้าน แล้วแปรเปลี่ยนมาเป็นคอนเซ็ปต์ของร้าน ในแบบฉบับของตัวเองที่มีความชัดเจนและโดดเด่นไม่เหมือนใครที่สำคัญต้องสามารถตอบสนองความต้องการของลูกค้าได้ด้วย

ในที่นี้จะขอยกตัวอย่างคอนเซ็ปต์ร้านกาแฟ ที่นับวันจะมีความหลากหลายและแปลกตามากขึ้นในตลาดธุรกิจร้านกาแฟ ปัจจุบันเพื่อเป็นแนวคิดสำหรับผู้ประกอบการรายใหม่ในการสร้างสรรค์จินตนาการอันเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ให้เป็นร้านกาแฟแนวใหม่ต่อไป

• ร้านกาแฟอิงธรรมชาติ ท่ามกลางสวนสวยเป็นคอนเซ็ปต์ที่นิยมกันมาก สำหรับผู้ที่มีทำเลในการเปิดร้านกาแฟที่ร่มรื่นรายล้อมไปด้วยแมกไม้นานาชนิด ส่วนใหญ่จะเป็นร้านที่มีบริเวณค่อนข้างมากและอยู่ห่างจากใจกลางเมือง
• ร้านกาแฟกึ่งอาร์ตแกลอรี เป็นการนำเอางานศิลปะไม่ว่าจะเป็นภาพวาดภาพถ่าย รวมทั้งของที่ระลึกต่างๆ ที่เป็น Hand-made เช่น โปสการ์ดเสื้อยืดสมุดกระเป๋า ฯลฯ มาผสมผสานกับร้านกาแฟส่วนใหญ่ร้านกาแฟที่มีคอนเซ็ปต์นี้ เจ้าของร้านมักจะเป็นศิลปินเสียเอง หรือชื่นชอบงานศิลปะมากเป็นพิเศษ และเป็นร้านที่อยู่ในทำเลที่มีลูกค้าชาวต่างชาติ
• ร้านกาแฟกับหนอนหนังสือ เป็นคอนเซ็ปต์ที่ผสมผสานร้านกาแฟกับห้องสมุดไว้ด้วยกัน มีการตกแต่งชั้นวางหนังสืออย่างเป็นระเบียบ หนังสือมีความหลากหลาย หรือเป็นหนังสือที่หาอ่านได้ยาก ลูกค้าสามารถยืมกลับไปอ่านต่อที่บ้านได้ และแน่นอนร้านกาแฟแนวนี้ เจ้าของร้านต้องชื่นชอบการอ่านหนังสือด้วย
• ร้านกาแฟตัวโน๊ต กล่าวได้ว่าเสียงเพลงเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในร้านกาแฟ แต่จะมีร้านกาแฟสักกี่ร้านที่เจ้าของมีความเชี่ยวชาญเรื่องของเพลงเป็นพิเศษ ถ้าคุณเป็นเช่นนั้นการเนรมิตให้ร้านกาแฟเป็นเสมือนคลังเพลงก็น่าสนใจไม่น้อย ลองเปิดเพลงวันละแนวไม่ว่าจะเป็น แจ๊ซ, บอสซ่า, ละติน หรือเพลงย้อนยุค บวกกับการตกแต่งร้านในสไตล์ชิลล์ๆ สนุกสนานเข้าได้ดีกับทุกแนวเพลง ที่สำคัญอย่าลืมมองกลุ่มลูกค้าด้วย
• ร้านกาแฟ Living Room เป็นคอนเซ็ปต์ที่นิยมกันมากในธุรกิจร้านกาแฟ เนื่องจากต้องการสื่อให้ลูกค้าเห็นว่า การมานั่งจิบกาแฟในร้านให้ความรู้สึกสบายๆ เหมือนอยู่บ้าน คอนเซ็ปต์นี้สิ่งสำคัญอยู่ที่การตกแต่งบรรยากาศของร้านให้รู้สึกผ่อนคลาย และการเลือกเฟอร์นิเจอร์ที่สีสันไม่ฉูดฉาดเกินไป ที่สำคัญนอกจากเมนูกาแฟแล้ว ควรมีเบเกอรี่และอาหารว่างรองรับลูกค้าด้วย
• ร้านกาแฟสถานที่พักพิงแห่งที่สาม อย่าเพิ่งตกใจว่ามีด้วยหรือ ร้านกาแฟในคอนเซ็ปต์นี้มีอยู่จริงชื่อว่าร้าน The Third Place Club เป็นร้านที่หลอมรวมทั้งบ้าน ที่ทำงาน และสถานที่พบปะสังสรรค์ไว้ด้วยกัน ภายในร้านมีการแบ่งโซนมุมพักผ่อน มุมโต๊ะ ทำงาน พร้อมเครื่องคอมพิวเตอร์ และอุปกรณ์สำนักงานเช่นแฟกซ์, พรินเตอร์, สแกนเนอร์ เรียกว่า ลูกค้าสามารถเข้ามานั่งทำงานได้เลยและสุดท้ายจะเป็นมุมสังสรรค์สรวลเสเฮฮา ร้านแนวนี้ถือว่าใหม่มาก ในเมืองไทย เพราะลงทุนค่อนข้างสูง และการออกแบบตกแต่งเป็นสิ่งสำคัญที่สุด โดยเจ้าของร้านได้ไอเดียมาจากร้านกาแฟที่ประเทศอังกฤษ
• ร้านกาแฟเพื่อคนรักสุนัข เป็นร้านกาแฟเฉพาะกลุ่ม ที่อนุญาตให้เจ้าของ พาสัตว์เลี้ยงแสนรักอย่างเจ้าตูบเข้ามาใช้บริการได้ ภายในร้านนอกจากจะมีเครื่องดื่มกาแฟและอาหารว่างสำหรับคนแล้ว ยังมีบริการอาหาร พร้อมถ้วยน้ำสำหรับสุนัข และแน่นอนคอนเซ็ปต์ร้านแนวนี้ เจ้าของร้านต้องเป็นคนรักสุนัขอย่างแท้จริง
• ร้านกาแฟแหล่งสะสมโมเดลของเล่น เป็นคอนเซ็ปต์ที่เจ้าของร้านชอบสะสมโมเดลของเล่นเก่า ก็เลยนำของสะสมเหล่านั้นมาตกแต่งเป็นแนวของร้าน ยกตัวอย่างร้าน Toys Coffee ที่เจ้าของร้านชื่นชอบโมเดลของเล่นและสัตว์เลี้ยง ตัวโปรดอย่างแมวการตกแต่งร้านจึงเหมือนคลังของเล่นที่นำมาประดับไว้ตามจุดต่างๆ ของร้าน นอกจากนี้ยังให้ลูกค้าสามารถพาแมวตัวโปรดมาที่ร้านได้ (งานนี้สุนัขไม่เกี่ยวเพราะแมวกับสุนัขไม่ถูกกัน)
• ร้านกาแฟกับตัวการ์ตูน เป็นคอนเซ็ปต์ที่มีลักษณะเป็นตัวของตัวเองสูง ส่วนใหญ่มีให้เห็นในต่างประเทศอย่างที่ญี่ปุ่น และฮ่องกง ยกตัวอย่าง เช่น ร้านชาร์ลีบราวน์ ที่มีคอนเซ็ปต์ชัดเจนด้วยการเชื่อมความเป็นร้านกาแฟเข้ากับตัวการ์ตูนที่มีแฟนอยู่ทั่วโลก อย่างสนูปปีที่เป็นสัตว์เลี้ยงแสนรักของ ชาร์ลีบราวน์ ซึ่งร้านในรูปแบบนี้ ทุกสิ่งอย่างจะล้วนเป็นตัวการ์ตูนที่เจ้าของร้านชื่นชอบเป็นพิเศษ ตั้งแต่โลโก้ร้าน เฟอร์นิเจอร์ ตลอดจนของตกแต่งต่างๆ และอาจมีของที่ระลึกจำหน่ายด้วย เช่น ถ้วยกาแฟ แก้วน้ำ ฯลฯ
• ร้านกาแฟกับหนังสือการ์ตูน คอนเซ็ปต์นี้ในเมืองไทยมีหลายร้านพอสมควร เพราะไม่เพียงแต่ขายกาแฟและเครื่องดื่มเท่านั้น ยังมีบริการหนังสือการ์ตูนหลากหลายให้ลูกค้าได้อ่านกันฟรีๆ ถือว่าเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับธุรกิจที่พยายามนำเอาเรื่องของการ์ตูนเข้ามาเกี่ยวข้อง ขณะที่บางร้านในต่างประเทศเป็นร้านกาแฟสำหรับนักเขียนการ์ตูนสมัครเล่น รวมทั้งมีห้องเรียนสอนวาดการ์ตูนโดยเฉพาะเรียกว่าจิบกาแฟไปนั่งวาดการ์ตูนไปเพลินทีเดียว
• ร้านกาแฟเพื่อสุขภาพ คอนเซ็ปต์สำหรับผู้ประกอบการที่ต้องการจะหาจุดแตกต่างจากร้านกาแฟทั่วๆ ไปด้วยการนำพฤติกรรมของผู้บริโภคในเรื่องการรักสุขภาพเข้ามาสร้างจุดเด่นให้แก่ร้านกาแฟ เช่น การนำธัญพืชที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย คือ จมูกข้าว งาดำ งาขาว เห็ดหลินจือ เข้ามาผสมผสานเพิ่มรสชาติให้กับเครื่องดื่มต่างๆ และสามารถให้บริการลูกค้าได้ทุกเพศทุกวัย โดยปัจจุบันร้านกาแฟรูปแบบนี้ยังมีไม่มากนัก
• คอฟฟี่แอนด์สปา เป็นคอนเซ็ปต์ร้านกาแฟ สำหรับผู้ที่ต้องการผ่อนคลายอย่างแท้จริง เป็นการรวมเอาสปาเล็กๆ เข้ามาให้บริการ เช่น นวดคอ ไหล่ เท้า จากนั้นตบท้ายด้วยกาแฟรสชาติดีๆ สักแก้วสามารถรองรับลูกค้าได้ทุกเพศวัยเช่นกัน เข้าทำนองพ่อนั่งจิบกาแฟ แม่นั่งนวดสปา ส่วนลูกทานขนมเค้กทำนองนั้น
• อินเทอร์เน็ตคาเฟ่ คอนเซ็ปต์ที่เน้นให้บริการอินเทอร์เนต เป็นหลัก อย่างร้านทรูคอฟฟี่ที่มีจุดเด่นในเรื่องของการให้บริการ hi-speed Internet ที่มีความเร็วสูง ลูกค้าสามารถเข้ามาใช้บริการรับ-ส่งอีเมล์ หรือค้นคว้าข้อมูล พร้อมจิบกาแฟรสชาติเยี่ยมในบรรยากาศสบายๆ

ที่กล่าวมาล้วนเป็นการสร้างจุดเด่น หรือจุดขายที่ไม่เหมือนใครของร้านกาแฟในยุคปัจจุบัน เรื่องของคอนเซ็ปต์ยังมีอีกหลากหลาย รวมไปถึงการสร้างความแตกต่างในตัวสินค้า เช่น บางร้านมีคอนเซ็ปต์กาแฟอราบิก้า 100 เปอร์เซ็นต์, คอนเซ็ปต์กาแฟดีเ บเกอรี่อร่อย หรือคอนเซ็ปต์ Coffee, Tea, Wine & Chocolate ก็คือเป็นชุมชนของคนรักกาแฟชาไวน์และช็อกโกแลตนั่นเอง

นอกจากนี้ขอนำเสนอร้านกาแฟที่มีแนวคิดแปลกใหม่ในประเทศญี่ปุ่นเพื่อเป็นไอเดียเพิ่มเติม เพราะในช่วงระยะหลังประเทศญี่ปุ่นจะมีร้านกาแฟแนวแปลกๆ เกิดขึ้นมากมาย ส่วนใหญ่จะเป็นคอนเซ็ปต์สำหรับลูกค้าที่มีความชอบเฉพาะกลุ่มเช่น

• ร้านกาแฟที่นั่งทำโมเดลพลาสติกได้ และมีชั้นเรียนสอนทำโมเดลพลาสติกด้วย
• ร้านกาแฟในความมืดเป็นกิจกรรมเฉพาะวันศุกร์ตอนกลางคืน ทางร้านจะปิดไฟ และใช้แต่เทียนอย่างเดียว พร้อมมีดนตรีเล่นสดอย่างเปียโน เป็นต้น ผู้ที่เคยใช้บริการบอกว่ามีสมาธิมากขึ้นในการฟังเพลงสัมผัสได้ถึงเสน่ห์ของความมืด
• ร้านกาแฟที่เล่าเรื่องตลกแบบโบราณของญี่ปุ่น ในร้านจะมีเวทีระคุโงะ มีนักพูดเป็นผู้เล่าเรื่องตลกแบบโบราณของญี่ปุ่นที่มีมาตั้งแต่สมัยเอโดะให้กับลูกค้าฟัง
• ร้านกาแฟสำหรับพ่อแม่ลูก เป็นแนวคิดที่จะทำให้ร้านกาแฟเป็นโอเอซีสของคุณแม่ และสวรรค์ของคุณลูก โดยเปิดรับสมัครสมาชิกที่มีคุณสมบัติเป็นครอบครัวที่มีลูกอายุตั้งแต่ 0-8 ปีเท่านั้น ในร้านจะมี 2 โซนคือร้านกาแฟพร้อมอาหารและโซนเด็กเล่น
• ร้านกาแฟที่จัดกิจกรรมต่างๆ โดยการตกแต่งร้าน จะเปลี่ยนไปตามกิจกรรมที่จัดทุกครั้งสำหรับลูกค้าใช้บริการร้านกาแฟได้ตามปกติส่วนบริษัทต่างๆ ก็สามารถจัดกิจกรรมต่างๆ หมุนเวียนได้
• ร้านกาแฟถักนิตติ้งได้ เป็นร้านกาแฟที่มีอุปกรณ์ถักนิตติ้งขายด้วย สามารถซื้อแล้วนำไปถักได้เลยโดยจะมีพนักงานสอนให้ด้วย พร้อมมีเซตสำหรับขนมเค้กเครื่องดื่มคอยบริการ อันนี้ในบ้านเรามีเหมือนกันแต่จะเป็นในรูปแบบของร้านอาหาร
• สาวใช้ในร้านกาแฟหรือเมดคาเฟ่ (Maid Cafe) จุดเด่นอยู่ที่พนักงานเสิร์ฟจะแต่งตัวด้วยชุดยูนิฟอร์มสาวรับใช้ที่ดูคิกขุอาโนเนะ เหมือนที่เราเห็นกันในหนังสือการ์ตูน แต่คราวนี้ได้ออกมาโลดแล่นในโลกแห่งความจริง คอยให้บริการลูกค้าด้วยท่าทีอันนอบน้อม ราวกับลูกค้าเป็นเจ้านาย ร้านกาแฟบางแห่งได้เอาใจถึงขนาดนั่งคุกเข่าป้อนอาหารให้ลูกค้าก็มี

จนถึงบรรทัดนี้ผู้ประกอบการมือใหม่อาจมีไอเดียในการคิดคอนเซ็ปต์ร้านกาแฟของตนเองกันบ้าง แล้วต้องไม่ลืมว่าการทำธุรกิจนี้ เพียงแค่ร้านกาแฟเก๋ๆ อาจจะไม่พอถ้าจะให้ดีต้องเติมจุดขายที่ไม่เหมือนใคร เข้าไปสร้างกลุ่มเป้าหมายให้ชัดเจน บริการให้ตรงใจลูกค้าเพื่อให้ลูกค้าประทับใจ กลับมาใช้บริการอย่างต่อเนื่อง

นอกจากนี้ร้านกาแฟควรมีการติดตั้ง Wifi internet ให้ลูกค้าได้ใช้บริการฟรีจะเห็นว่าบางร้าน ได้มีการนำ iMac เข้ามาให้ลูกค้าได้ใช้งานเป็นการเปิดกว้าง สำหรับวัฒนธรรมสมัยใหม่ จนกล่าวได้ว่าร้านกาแฟในยุคนี้ได้เป็นสถานที่ที่สนองตอบไลฟ์สไตล์ของผู้คนสมัยใหม่ไปเสียแล้ว